Last van droge ogen? Veel mensen hebben wel eens last van. Dit voelt erg vervelend en veroorzaakt veel ongemak. Daarom vertellen we jullie in deze blog graag over de oorzaak en wat je ertegen kan doen. Onvoldoende traanaanmaak of een te snel verdampende traanfilm zorgt voor uitdroging van het oogoppervlak. Hierdoor kunnen ogen gaan branden en steken, slijm gaan afscheiden en rood worden. Het zicht kan hierbij wisselend wazig zijn. Soms leidt uitdroging juist tot een teveel aan tranen. Deze worden in een reflex op de uitdroging geproduceerd. Deze reflextranen zijn meestal niet van een goede samenstelling. Hierdoor ontstaat een eindeloze herhaling van een uitdrogend oppervlak en opnieuw reflextranen die te snel opdrogen.
Wat is de traanfilm
Traanvocht heeft als belangrijkste functie het oogoppervlak vochtig te houden. Iedere keer als je met je ogen wordt knippert, wordt het traanvocht in een dun laagje gelijkmatig verdeeld over het oog: dit noemen we de traanfilm. Deze houdt het oogoppervlak nat en daarmee glad en regelmatig. De traanfilm beschermt het oog tegen de buitenlucht en tegen invloeden van buitenaf, zoals bacteriën. Een goede traanfilm is belangrijk voor het vormen van een scherp zicht. Bij een instabiele of slechte traanfilm kan het zicht wazig worden. Extra knipperen kan dit soms tijdelijk iets verbeteren. Bij een instabiele of slechte traanfilm is het meten van de brilsterkte lastig. 
De traanfilm is samengesteld uit drie bestanddelen:
Het olieachtige laagje van de traanfilm wordt geproduceerd door kleine talgkliertjes in de oogleden, de kliertjes van Meibom. Dit laagje voorkomt te snelle verdamping van het traanvocht. Het waterige middelste laagje wordt geproduceerd door de traanklier. Die ligt in de oogkas boven de buitenste ooghoek. Dit waterige laagje wast het oog schoon van vuil en stof. De slijmachtige binnenste laag van de traanfilm komt uit kleine kliertjes in het bindvlies van het oog en moet ervoor zorgen dat de waterige laag zich gelijkmatig over het oog verdeelt en zich er goed aan vasthecht.
Oorzaken van droge ogen
Droge ogen ontstaan meestal door te lage traanproductie en/of te snelle verdamping van de traanfilm. Verschillende factoren kunnen dit veroorzaken:
- Ouderdom
- Allergie, alcohol
- Hormonale afwijkingen, bijvoorbeeld door schildklierziekten of diabetes
- Lichamelijk veranderingen, zoals zwangerschap of de overgang
- Aandoeningen van de traanklier
- Geneesmiddelen
- Afwijkingen en ziektes van de oogleden of het bindvlies
- Beschadiging van de gevoelszenuw, bijvoorbeeld na infectie of een operatie
- Niet goed knipperen van de oogleden, bijvoorbeeld bij de ziekte van Parkinson
- Niet goed sluiten van het oog, bijvoorbeeld bij verlamming
Onderzoek bij een oogarts
Een oogarts kan in veel gevallen de oorzaak opsporen. Een aantal punten die hierbij worden onderzocht zijn:
- De hoeveelheid tranen die wordt aangemaakt
- De mate van beschadiging door uitdroging
- De kwaliteit van de traanfilm
- De mate van verstopping van de Meibom-klieren
Soms worden patiënten doorverwezen naar een andere specialist, zoals een internist of een reumatoloog, voor nader onderzoek naar een mogelijke onderliggende oorzaak.
Oogdruppels
Waar dat mogelijk is, zal geprobeerd worden de oorzaak te behandelen. Als dit niet kan, bijvoorbeeld als de traanklier niet goed meer werkt of door een ziekte onherstelbaar beschadigd is, dan is het doel van de behandeling de irritatie door uitdroging zoveel mogelijk te verminderen. Om bij een slechte traanfilm het oog weer vochtiger te krijgen, wordt vaak gestart met kunstmatig traanvocht. Deze kunsttranen bestaan uit oogdruppels of ooggel. Als dit niet voldoende is, kan er geprobeerd worden de aanwezige eigen tranen en/of kunsttranen zolang mogelijk vast te houden op het oppervlak door de afvoer en verdamping van de traanfilm tegen te gaan. Dit kan bijvoorbeeld door het dragen van een speciale afschermende bril. Ook worden vaak de traanafvoer-kanaaltjes tijdelijk afgesloten. Bij ernstigere gevallen kan het noodzakelijk zijn om zwaardere medicijnen te gebruiken of de traanafvoer-kanaaltjes permanent dicht te maken.
Wat kan je eraan doen?
- Als je hebt gemerkt dat jij onder bepaalde omstandigheden méér klachten heeft, probeer dan deze omstandigheden te veranderen of te verminderen.
- Verbeter de luchtvochtigheid in huis of op kantoor met behulp van waterbakken aan de verwarming of een luchtbevochtiger.
- Draag buiten een speciale (fiets-)bril die aan de zijkanten is afgesloten om er voor te zorgen dat de ogen door de wind niet te veel uitdrogen.
- Vermijdt extra droogte of irritatie door föhns, ventilatoren, airconditioning en rook.
- Druppel extra met kunsttranen of gel in situaties die je niet kunt vermijden maar waarvan jij weet dat je er last bij krijgt.
- Draag een bril in plaats van contactlenzen.
- Als de kwaliteit van de traanfilm niet goed is doordat de klieren in de ooglidrand niet goed werken, kunnen warme kompressen en massage helpen.
Wil je meer tips? Oogdruppels gebruiken volgens de aanwijzingen van de oogarts en de ogen regelmatig laten controleren door de oogarts in ernstiger gevallen kan complicaties voorkomen. Voor een goede werking is het belangrijk om op de juiste tijd én op de juiste manier te druppelen. Niet alle informatie in deze blog is noodzakelijk op jou van toepassing. Heb je na het lezen van deze folder nog vragen, stel deze dan aan je eigen oogarts.
